Furtka do świata ducha. O splocie obrazu i słowa w twórczości Macieja Bieniasza
Authors:
- Aneta Grodecka
Abstract
The article considers such important contemporary problems as the role of mimicry and mysticism in art, the participation of intuition in the creative process, and the accuracy of interpretation. Starting from the discussion on objectivity in painting, activating the neuroscientifi c context, the author presents the work of Maciej Bieniasz, focusing on selected episodes in the artist’s oeuvre which are located on the border between words and images, such as paintings inspired by Jacek Kaczmarski’s songs and by the novels Master and Margaret by Mikhail Bulgakov and Cancer Ward by Aleksandr Solzhenitsyn. The object of analysis is images in which literary passion, musical ear and multi-sensory repertoire are important artistic means. Bieniasz’s paintings lead to the verifi cation of research methods; it turns out that the semiotics of art and actions on sets of signs do not lead to appropriate conclusions, and the hermeneutic story and plunging into the space of conjecture prove to be similarly ineffective. In relation to Bieniasz’s works, it is important to “return to things in themselves,” which means sharpening the perception by the phenomenological approach and using the biographical method (the author uses the artist’s notes, as well as information from an interview with the artist and from the artist’s letters). The phenomenological method reveals the space of the spirit encoded in Bieniasz’s paintings. It is a space where the uncontrolled act of experiencing and the freedom of cultural associations are combined with an extensive palette of emotions and the depth of intuitive recognition. In the world of the concrete, as suggested by Nikolai Berdyaev, there is a universal meaning, and immersion in the world of passion (the artist cannot be ‘cold’) no longer has its old romantic envelope and may become the axis of a new aesthetic attitude.
- Record ID
- UAM20e39d7fe7ec49aa9f77d04a2f9b89e8
- Publication type
- Author
- Other language title versions
- A Gate to the World of Spirit: On the Weave of the Image and the Word in the Work of Maciej Bieniasz
- Journal series
- Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II Kul, ISSN 0860-8024
- Issue year
- 2020
- Vol
- 33
- No
- 3
- Pages
- 233-258
- Keywords in Polish
- Maciej Bieniasz; mimetyzm; mistycyzm; artefakt; interdyscyplinarność; intuicja; piosenki Jacka Kaczmarskiego; Mistrz i Małgorzata
- Keywords in English
- Maciej Bieniasz; mimicry; mysticism; artifact; interdisciplinarity; intuition; songs by Jacek Kaczmarski; Master and Margarita
- Abstract in Polish
- W artykule rozważane są ważne współcześnie problemy, takie jak rola mimetyzmu i mistycyzmu w sztuce, udział intuicji w procesie twórczym czy trafność interpretacji. Wychodząc od dyskusji na temat przedmiotowości w malarstwie i uruchamiając kontekst neuronaukowy, autorka prezentuje twórczość Macieja Bieniasza i koncentruje swoją uwagę na wybranych epizodach w dorobku artysty, które lokują się na pograniczu słowa i obrazu, takich jak dzieła inspirowane piosenkami Jacka Kaczmarskiego oraz powieściami Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa i Odział chorych na raka Aleksandra Sołżenicyna. Analizie poddane zostają prace, w których literacka pasja, muzyczny słuch i wielozmysłowy repertuar są ważnymi środkami artystycznymi. Obrazy Bieniasza prowadzą do weryfikacji metod badawczych, okazuje się, że semiotyka sztuki i działania na zbiorach znaków nie prowadzą do odpowiednich wniosków, podobnie nieskuteczna jest hermeneutyczna opowieść i pogrążenie się w przestrzeni domysłu. Wobec dzieł Bieniasza istotne znaczenie ma „powrót do rzeczy samych”, czyli wyostrzenie odbioru przez podejście fenomenologiczne oraz zastosowanie metody biograficznej (autorka wykorzystuje zapiski artysty, informacje uzyskane w czasie rozmowy z twórcą czy zanotowane w listach). Metoda fenomenologiczna pozwala odsłonić przestrzeń ducha zakodowaną w dziełach malarskich Bieniasza: jest to przestrzeń, w której niekontrolowany akt przeżywania i swoboda kulturowych skojarzeń łączą się z rozbudowaną paletą emocji i głębią intuicyjnych rozpoznań. W świecie konkretu, jak sugerował Mikołaj Bierdiajew, kryje się sens uniwersalny, a zanurzenie się w świecie namiętności (artysta nie może być „chłodny”) nie ma już współcześnie dawnej romantycznej otoczki i może stać się osią nowej postawy estetycznej.
- DOI
- DOI:10.12887/33-2020-3-131-14 Opening in a new tab
- URL
- https://czasopisma.kul.pl/ethos/article/view/12373 Opening in a new tab
- Language
- pol (pl) Polish
- File
-
- File: 1
- Grodecka.pdf
- of 08-04-2021
1 MB
-
- Score (nominal)
- 100
- Score source
- journalList
- Score
- = 100.0, 22-12-2021, ArticleFromJournal
Share
- Uniform Resource Identifier
- https://researchportal.amu.edu.pl/info/article/UAM20e39d7fe7ec49aa9f77d04a2f9b89e8/
- URN
urn:amu-prod:UAM20e39d7fe7ec49aa9f77d04a2f9b89e8
* presented citation count is obtained through Internet information analysis and it is close to the number calculated by the Publish or PerishOpening in a new tab system.